" İnsanlar çözümü göremediklerinden değil, sorunu göremediklerinden çözümsüz kalır. "
" It isn't that they can't see the solution. It is that they can't see the problem. "
Gilbert K. Chesterton

Card image cap

SORUN KİMYASI

https://bit.ly/3bwUHmY

«SORUN» VE «KIMYA»

 

Problem (pro+blema), mesele (sual olunan), sorun…

 

«İstenmeyen» ya da «karşısında engel bulunan istenen» durum..

 

107 elementli maddeler kimyası ile ilginç benzerlik..

 

 

 

SORUNLARIN BAŞLICA 5 KAYNAĞI

 

Sorunlar arasındaki birleşme yoluyla mutasyonlar,

 

İç / dış sömürü niyetiyle sorun üretimi / derinleştirme.

 

Sorun çözümü sırasında yanlış tercih,

 

Propagasyon (bir başka yer ve/ya zamanda meydana gelip, bir süre sonra bir

başka yer ve/ya zamanda ortaya çıkma),

 

Doğa olayları.

 

 

 

SORUNLAR DA MUTASYONA UĞRAR MI?

 

 

 

MUTASYON, EVET AMA NASIL?

 

Sorunların nasıl ortaya çıktığı, sonuçlarından nasıl

korunulabileceği (SÇ) üzerinde duruldu.

 

Bu kimyanın bir de sihirli kanunu var: “Farklı

sorunlar birleşerek kendilerine benzemeyen yeni

bileşik sorunlar yaratır.” Bu nasıl oluyor?

 

Sorunların büyük çoğunluğunun yapı taşları aynı

olduğu için, aralarında doğal bir afinite yaratıyor.

 

Aynen Aspirin, Benzin, Vanilya gibi.

 

 

 

3 ACABA?

 

Sorun sonuçlarından nasıl korunulur? (Sorun Çözme)

 

Ayrı sorunlar nasıl olup da birleşebiliyorlar?

 

Bir soruna yol açan nedenler, nedenlerin nedenleri, ilh. gittiğine göre nerede

kesmek lazım?

 

 

 

ANLAŞILMASI GEREKEN NOKTA: MUTASYON YOLUYLA

BULAMAÇ OLUŞUMU

 

Kişilerin algıları sorunları var eder. Yiyecek temin edebilen bir kişi için açlık sorunu “yok”tur.

Ancak empati (simülasyon) yoluyla yapay algı oluşabilir.

 

Algılar kişinin beklentileri ile nitelik ve çevrel koşulları arasındaki fark tarafından yaratılır. Aranan

bir beceriye sahip ya da yardımsever bir çevredeki kişide açlık algısı oluşamaz.

 

Bir kişideki farklı sorun algıları, bir bileşik sorun algısı (mutasyon) oluşturur. Bu bir bulamaç

gibidir.

 

Herkesin bulamaç algısı farklıdır. Nitelik / çevresindeki bir değişiklik bulamaç algısını değiştirir.

 

Bulamaç, her kişi ve her ayrı durum için ayrı bir Sorun Algısı olarak kendini belli eder. Benzer

algılara sahip olanlar bunlara isimler verirler ve toplumun sorun alanlarını tanımlamış olurlar.

 

 

 

BULAMAÇ VE YAPI TAŞLARI

 

Ardışık mutasyonlar boyunca yeni bileşikler

doğar ve tanınmaz bir “bulamaç” oluşur.

 

Mikroskop ☺ altında görünebilen ise sadece

“yapı taşları”dır:

 

Hukuk sistemi yetmezliği,

 

Ahlaki maksimlerin belirsizliği,

 

Sorun Çözme Kabiliyeti yetmezliği,

 

Çeşitlilikleri farksızlaştırma (tek tip) eğilimi,

 

İçselleştirilmiş tebaa kimliği,

 

Düşünme, ifade ve anlama becerileri yetmezliği

 

Öğretilme bağımlılığının, kendi kendine

öğrenebilirliği baskılaması,

 

“Kadınsız toplum” özlemi,

 

Bulamacı oluşturan yapı taşları ile uğraşılmadan

reel sorunlarda iyileşme sağlanamaz.

 

Örn, işsizlik ile mücadele adına yapı taşlarına

müdahale yerine mevcut kuruluşlara (mesela

kamu kuruluşlarına) personel alınır.

 

Bu defa oluşan Kalabalık Kamu Kadroları

verimsizliğe, o da kamu hizmetlerinde

bozulmaya yol açar. Bu, istihdam ortamını daha

da bozarak ilave işsizlik yaratır.

 

Sorunlar siyasi baskı yaratarak, yapı taşlarına

müdahale yerine başka alanlardan kaynak aktararak 

çözmek gibi acil çözümlere yol açar. 

 

3 TÜR KORUNMA ARACI (SORUN ÇÖZME)

 

Geçici korunma

 

Sınır koymak (fiziki sınır, hapishane, akıl hastanesi, karantina, ev hapsi, yaklaşmama,

mevzuat, ceza tehdidi, yurttaş denetimi gibi)

 

Kısmi kalıcı korunma

 

Doğal / sosyal çevreye en az zarar vererek yaşamak. Tutum ve davranışları bu

ilkeye göre düzenlemek.

 

Yöntem: Önce anlamak!

 

Tam kalıcı korunma

 

Çevrelere sıfır zarar vererek (sıfır entropi) yaşamak. Yogi yaşamı.

 

1. GEÇICI KORUNMA

 

Avantajı var: Sorunların nedenlerini anlamaya zaman sağlar, güven yaratır.

 

Dezavantajları çok:

 

Sınır kalkınca sorun tekrar başlar, çünkü kaynak devam ediyor,

 

Sınır dışında kalanlar ötekileşir, kutuplaşma artar,

 

Sınırlar, delmek isteyenleri tahrik eder,

 

Sağladığı rahatlık sık kullanımına yol açar, halk “şimdi ve burada”ya alışır; düşünme

becerilerini ve SÇ becerilerini dumura uğratır.

 

O halde: Sadece vakit ve güven kazanmak için kullanılabilir.

 

 

2. KISMI KALICI KORUNMA

 

Doğal / sosyal çevrelere en az zarar vererek yaşamak ancak tek yolla mümkün:

O çevreleri düzenleyen kuralları “anlayarak”!

 

“Anlamak”…. Bir kavramın, ilişkili olabileceği tüm kavramlar ile ilişkilerini kurabilmek

 

“Anlamamak”…. Nedeni bilinmeyeni merak alanında tutmak yerine öylece kabul etmek

 

O halde, en çok sorun üreten kaynak: Anlamayı caydıran her şey!

 

 

 

BU IYIYMIŞ BUNDAN ALAYIM!

 

Kısmi kalıcı korunma iyi ama:

 

Sorun’a yol açan sebep katmanlarında aşağı doğru gittikçe, çözülmesi gereken kök

sorun sayısı üssel olarak artar,

 

Bir seviyede başarılan bir çözümün görünür seviyeye çıkma süresi giderek uzar,

 

Her kök sorun’dan çıkar sağlayanlar, çözüme direnir,

 

Şimdi ve burada çözüm (Gordion düğümü) bekleyenler ise bundan hoşnut olmaz.

 

KISMI KALICI SÇA NELER?

 

Bildiklerini unutma cesaretine sahip küçük bir çekirdek aydın kitlesini

oluşturarak:

 

Konulmuş sınırlayıcı kuralların deliklerini keşfedip “geçici araçlar” ile yamamak,

 

İnsanlık ailesinin zaman içinde geliştirdiği NGO Tools,

 

Sorunların temeldeki kaynağı “birey tutum ve davranışları”nı dönüştürebilecek

Sosyal Tohumlama.

 

 

 

SORUNA YOL AÇAN NEDENLER, NEDENLERIN NEDENLERI, ILH.

GITTIĞINE GÖRE NEREDE KESMEK LAZIM?

 

Analitik bir yol yok, ama birkaç ipucu var. Öyle bir düzeydeki köklere kadar

inilmeli ki:

 

O köklerin doğurganlıkları kesildiğinde, onları besleyen kökler tek başlarına bir

etki yapamasınlar,

 

Sorunu çözecek olanların dağarcıklarındaki SÇA o seviye için etkili olsun.

 

 

 

SORUN NASIL ÇÖZÜLMEZ?

 

Önceliklendirme yaşamlarımızda önemli bir

SÇA’dır.

 

Ama doğru yer ve zamanda kullanılırsa.

 

Zaman ve güven kazanma amaçlı geçici SÇ

amacı varsa önceliklendirme yoluyla bazı

sorunlar seçilmelidir.

 

Ama bu yolla kalıcı iyileşme sağlanamaz. Yapı

taşlarına yönelmeden kalıcı çözüm olamaz.

 

Çünkü gerçek sorunlar onlardır; diğerleri hep

algıdan ibarettir.

 

 

 

TEŞEKKÜR EDERIZ..

 

 

15 Şubat 2021

 

©Copyright Tınaz Titiz 2021

Search